Links-autoritarisme in volle gang: Vrije Bond online
Door Lisa DalchowSommigen zeggen: er is geen probleem.
Sommigen zeggen: er is alleen een probleem in Amsterdam.
Sommigen zeggen: het probleem is dat sommigen zeggen dat er een probleem is.
Anderen denken: ik hou me gedeisd.
Anderen denken: dit gaat ooit voorbij.
Anderen denken: het is ook een probleem hier een probleem mee te hebben, dus beter verzwijg ik dat ik hier een probleem mee heb.
Links-autoritarisme is echt, geen hersenspinsel; het is overal, het is machtig.
Pesten, dreigen, ondermijnen op de Vrije Bond Discord
Theoretisch gaat de Discord[1] van de Vrije Bond om grappige memes, actieoproepen en vrijblijvende discussies, maar in de praktijk is het een informeel machtsorgaan: er wordt bepaald wat ‘kan’ en wat niet, wat ‘reactionair’ of ‘niet anarchistisch’ is en mensen en initiatieven worden afgebrand. Van de honderden Vrije Bond-leden zijn slechts een tiental hier aan het woord. Twee voorbeelden. Iemand deelde onlangs een oproep van de*beweging op de maillijst met de vraag of het misschien interessant zou kunnen zijn met die mensen samen te werken, alhoewel het ook “vloeken in de anarchistische kerk” was. De*beweging is een net gelanceerde poging om door een brede samenwerking van héél veel linkse groepen druk en invloed te kunnen uitoefenen op de politiek. Hun eisen zijn o.a. privatiseringen terugdraaien, gratis zorg en OV voor iedereen, legaliseren van kraken, eind aan geslachtsvaststelling bij geboorte, directe stop op fossiele subsidies, de afschaffing van de identificatieplicht, het opheffen van Frontex en het stoppen van deportaties.
Op de Discord ontstond een discussie over deze mail, waarin een persoon opschept: “ik heb hm afgezeikt in een mail en raat iedereen aan dat ook te doen”. Volgens hen staat de kameraad in kwestie “bekend om best wel fucking lib te zijn” en is zijn oproep “gwn sabotage van de anarchistiese beweging”. Verder wordt ook het punt gemaakt dat het om niet-anarchistische propaganda zou gaan (veel van de aangesloten groepen bij de*beweging staan jaarlijks op de anarchistische boekenbeurs, maar dat terzijde). 
Het gesprek dwaalt onder leiding van de pestkop af naar belediging en het belachelijk maken van de*beweging. Van de eerder genuanceerde discussie over het voorstel (‘moeten we hier iets mee’) geen sprake meer. De moderator grijpt niet in, en de rest evenmin, inclusieve mijzelf als ik het gesprek korte tijd later terug lees. In mijn geval weet ik waaraan het lag: ik was te overstuur van wat ik eerder had gelezen in dezelfde chatroom om met deze kameraden in discussie te gaan.
Is de Vrije Teelt een fascistisch en reactionair complot?
Toen ik voor de eerste keer op de Discord kwam ging ik toch even terug scrollen tot ik bij die dag kwam dat Sjerp de eerste oproep voor de Vrije Teelt had verstuurd. Het was te verwachten geweest dat veel mensen het niet eens zijn, maar wat ik aantrof was het tegenovergestelde van een respectvolle discussie. Het hele idee zou ‘fascistisch’ zijn en ‘reactionair’, en terwijl men het bestaan van cancelculture ontkende werd van alle kanten geopperd om Sjerp daadwerkelijk te cancellen.
Van de Vrije Teelt oproep werd gezegd dat het een “onderdeel [is] van een grootschalige propaganda push die o.a. de gemarginaliseerde groep waar ik [user] toe behoor de dood in te werken”. Een screenshot van een reply-all email wordt gedeeld van iemand die het wél eens was – met de opmerking: “BRO WAAR kom naar fucking 058 met die shit en zie hoe dat afloopt”. “Sjerp moet kappen, anders ga ik hem pesten via de VB [Vrije Bond – red] mail op een manier die hij nog nooit gezien heeft” zegt een andere user. “Wat gaan we met Sjerp doen?” wordt gevraagd, “zero tolerance” is het antwoord, en “wij moeten Sjerp voor goed cancelen”. Meerdere personen waaronder de moderator van de chat stellen voor hem gewoon uit de lijst te verwijderen. Deze moderator en andere mensen in andere informele machtsposities zijn zoals gewoonlijk aanwezig in het gesprek maar grijpen niet in. Het enige moment waarop in de chat leden op hun gedrag werden aangesproken, was toen ze bespraken om meer emoijs rond te sturen. Dat er al een persoon had verkondigd diens lidmaatschap op te zeggen was reden tot ingrijpen en niet het respectloze pestgedrag. Dat de ALV besloten heeft dat dit soort samenzweringen tegen leden absoluut niet kunnen, en dat Sjerp een lid in good standing is, maakt niemand wat uit. Aanwezig in de chat zijn kernleden van de Vrije Bond, secretariaat, VBA-top, etc.
Sjerp las natuurlijk wat er over hem gezegd werd. Hij is het die gemarginaliseerd en tot suïcidale wensen gedreven is.
Autoritair gedrag leidt tot angst en apathie
Zo’n vijandige, onkameraadschappelijke sfeer past niet bij een anarchistische organisatie. Helaas is het wel zo dat er steeds meer een angstcultuur ontstaat die zich niet beperkt tot online gesprekken. Tijdens de discussie over de Vrije Teelt durft een enkeling te zeggen: “Er zijn zoveel dingen waar ik op wil reageren maar dan toch mn bericht wis omdat ik mijn fingers er niet aan wil/durf te branden”. Dit is tekenend. Een zeer aanwezige minderheid bepaald de toon: past iets niet in hun voorstelling van de ‘partijlijn’ wordt het, ik moet het toch zeggen, gecanceld.
Naast het afbreken van individuen en initiatieven is deze kleine elite bezig met het doordrukken van hun eigen agenda. Het gesprek gaat niet meer over wat we dan wel moeten doen, maar vooral over waar we tegen moeten zijn, wie of wat niet deugt, wat gepast is. In plaats van werk te maken van de lang geleden voorgestelde vertrouwenscommissie ligt de focus nu niet op iets productiefs (voor elkaar zorgen, conflicten oplossen) maar op censuur en handhaving. Vorig jaar verscheen er nog een interessant stuk in de Buiten de Orde (het blad van de Vrije Bond) over cancel culture, dit jaar wordt iemand die het waagt dit “rechtse buzzword” te gebruiken op de brandstapel gegooid.
Naarmate dit links-autoritaire wangedrag zich dieper wortelt in onze kringen, worden de gevolgen steeds zichtbaarder. Niemand durft tegen de opgelegde ‘juiste’ mening in te gaan. Het autoritarisme beperkt zich niet tot de Discord. Zo zijn bijvoorbeeld de eerder genoemde regels voor de maillijst besloten door een klein aantal stokers op Discord en vervolgens goedgekeurd door (grotendeels dezelfde paar mensen) op de ALV. Nadat ze zelf een zooitje van de maillijst hadden gemaakt.
Inmiddels zien velen liever af van een discussie over ’controverse’ onderwerpen. Individuele leden en de groepen worden ontmoedigd om zich bij een nieuw initiatief aan te sluiten. Naast een angstcultuur heerst apathie. Wie doet hier nou eigenlijk aan sabotage?
Voetnoten
[1]Een forum dat gebruikt wordt door 20-25 leden van Vrije Bond.
[2]Een poging van verschillende (radicaal) linkse organisaties om de linkse strijd en kritiek weer op de agenda te zetten middels lobby, publicaties en acties.
